Door onthullingen in de NRC van 24 oktober 2020 is er wederom veel aandacht voor hersenletsel in sport. Ik wil via deze mededeling enige uitleg geven over wat het gevaar van hersenletsel door sport werkelijk is en wat er moet gebeuren. De eigenlijke inhoud waar de hele discussie al jarenlang over gaat is MCI (Mild Cognitive Impairment) door sport.
Wat is MCI.
Mild Cognitive Impairment (MCI) betekent milde problemen wat betreft de denkprocessen. Je hebt dan moeite met onthouden, concentreren, overzicht houden, de informatieverwerking verloopt enigszins trager en je moet meer nadenken bij het uitvoeren van bepaalde handelingen. Je functioneert nagenoeg normaal maar op school en op je werk loop je tegen ‘onzichtbare’ tekorten op die je kwaliteit van denken aanzienlijk benadelen. Ook ben je door denkprocessen sneller vermoeid en merk je bijvoorbeeld ook leesproblemen op (‘het komt niet binnen’ en de informatie ‘plakt’ niet).
Hoe ontstaat MCI door sport.
Het brein blijkt zeer gevoelig voor schokbelasting. Deze schokbelasting kan onderverdeeld worden in 2 sterktes: onder het niveau van de hersenschudding en binnen het niveau van de hersenschudding. In de literatuur genoemd ‘subconcussive’ en ‘concussive’ blows to the head. Door sport kan men vallen, tegen elkaar botsen, de bal verplaatsen met het hoofd en het hoofd is daadwerkelijk een onderdeel van de sport als trefvlak (bv. karate, (kick)boksen). Allemaal onderdelen waar het brein op kan reageren middels MCI.
Mijn proefschrift.
Uit mijn proefschrift bleek dat het brein slecht tegen stootbelasting kan waaronder ook de subconcussieve variant. Ook ‘subconcussive blows’ (optelsom van lichte stoten tegen het hoofd die niet direct een hersenschudding veroorzaken) kunnen MCI veroorzaken. Dat is eigenlijk de rode draad van mijn proefschrift en deze bevindingen zijn exact gekopieerd en gelijkende resultaten zijn behaald door onafhankelijk onderzoek uitgevoerd door het Einstein College in New York. Ook later uitgevoerd onderzoek, door meerdere internationale wetenschappelijke instituten, liet de gevoeligheid van hersenweefsel zien voor subconcussieve schokbelasting. Hieruit zijn de aanbevelingen ontstaan om kinderen bijvoorbeeld niet te laten koppen, kinderen geen bodychecks bij het ijshockey te laten uitvoeren en geen keiharde tackles bij het American Football voor kinderen.
Het kinderbrein is zeer gevoelig voor schokbelasting, constant in ontwikkeling (tot 21ste levensjaar) en binnen de geneeskunde wil men voorkomen dat kinderen / tieners MCI ontwikkelen en daardoor hersenstoornissen ontwikkelen.
Wat maakt de discussie over MCI zo moeilijk.
Het effect van subconcussive blows / concussive blows zie je meestal niet op de MRI. Wanneer je dit op MRI ziet ben je veel te laat en is er al sprake van parkinsonisme (verschijnselen gelijkend aan de ziekte van Parkinson), spraakproblemen en cognitieve deterioratie (forse denkstoornissen). Het beeld is in de literatuur bekend als ‘dementia pugilistica’. Een progressieve aandoening waarbij denkstoornissen en motorische veranderingen progressief toenemen. Deze fase start altijd eerst met MCI. In de neurologie praktijk blijken zelfs neurologen te worstelen met dit probleem. Je kan het aanvankelijk niet zien maar wanneer je het ziet ben je veel te laat. Het griezelige aan MCI is dat we niet precies weten wanneer het beeld van stationair naar progressief verandert en wat daar de redenen voor zijn bij sportletsels. Iets om extreem voorzichtig mee te zijn.
Klinische neuropsychologie is het werkveld wat MCI diagnoses moet uitvoeren.
MCI moet men niet detecteren met MRI-scan technieken maar middels neuropsychologisch onderzoek. Door dit onderzoek objectiveert men de specifieke patronen van de beperkingen die de sporters met MCI aangeven. Ook kan men er dan vroeg bijzijn om toename van klachten te voorkomen en om MCI te behandelen.
Revalidatie van MCI moet in een multidisciplinaire setting gebeuren.
Naast de denkstoornissen (de cognitieve deterioratie) is vaak sprake van pijnproblematiek (nek/schouders/hoofd), fors energieverlies (vooral na denkprestaties), visuele problematiek en vinden veranderingen in de emotionele processen plaats. Veel mensen geven een verandering van interne rust naar interne onrust aan, ‘altijd aan staan’, sneller geïrriteerd raken en last hebben van in-doorslaap problemen.
Een team om MCI te behandelen bestaat derhalve uit klinisch neuropsycholoog (onderzoek naar hersenfuncties, het gehele beeld correct te herkennen en cognitieve coaching gesprekken uitvoeren), ergotherapie (dagritme), fysiotherapeut (optrainen van cognitieve functies, ontspanningsoefeningen), orthoptist (oog-motorisch onderzoek en oog-motorische trainingen) en personal trainer (optrainen van energie).
Onafhankelijk internationaal wetenschappelijk onderzoeksteam MCI.
The Cognitive Lab: Research
De wetenschappelijke afdeling is een onafhankelijk onderzoeksbureau wat zich hoofdzakelijk richt op onderzoek naar MCI. De meest voorkomende hersenaandoening door sport. MCI treft hoofdzakelijk de jongere populatie. De vraag aan de verschillende sportbonden betreft een initiatief om mee te werken aan onafhankelijk onderzoek. Dit door het leveren van data betreffende de onderzoekspopulaties. Er is een internationale denktank gekoppeld aan de wetenschappelijke afdeling die verantwoordelijk is voor de publicaties en advisering. De denktank is niet telkens eenzelfde groep wetenschappers maar deze wisselt gelang het onderwerp wat onderzocht en waarover geadviseerd dient te worden. Naast de wetenschappers ook mensen die kennis hebben van ‘het veld’ wat onderzocht wordt. Te denken valt aan topspelers en trainers. Ook hun ideeën worden meegenomen bij de evaluaties. Hierdoor komen we tot een ‘voor en door’ analyse van hersenproblemen in sport met een breed draagvlak in de samenleving. Eenzelfde onderzoek- en adviseringssysteem zoals de Nederlandse Gezondheidsraad hanteert.
The Cognitive Lab Research geeft advies aan de sportwereld hoe te komen tot een aanvaardbaar peil van hersenletselbeheersing en hoe MCI te voorkomen c.q. te verminderen bij sporters.
The Cognitive Lab: Rehab
Daarnaast is er een multidisciplinair team die mensen diagnosticeert en behandeld die last hebben van MCI. Dit betreft een intensief programma met een duur van drie maanden om mensen weer terug te brengen naar hun normale functioneren en werk. The Cognitive Lab: Rehab start op 1 januari 2021.
Voor verdere informatie email Dr. Erik Matser:
matser@neuro-psychologie.nl