Er is een groeiend gat zichtbaar tussen de mensen die onze samenleving daadwerkelijk vooruithelpen en de politiek die hen zou moeten ondersteunen. Terwijl de motor van de economie wordt aangedreven door hardwerkende, veerkrachtige mensen die problemen oplossen en innovaties ontwikkelen, lijkt de huidige politiek steeds vaker te verzanden in verongelijktheid, overgevoeligheid en een gebrek aan daadkracht. Het is een zorgwekkend fenomeen dat niet alleen de vooruitgang belemmert, maar ook een verkeerde standaard zet voor wat leiderschap zou moeten zijn.
De kracht van doorzettingsvermogen versus de zwakte van verongelijktheid
Wat de huidige politiek typeert, is een cultuur waarin emoties en gevoelens een te grote rol spelen. Politici lijken snel geëmotioneerd, geven op bij de minste weerstand en laten zich meeslepen door sentimenten. Dit contrasteert scherp met de mensen die de ruggengraat vormen van de Nederlandse economie: de innovators, de ondernemers, de harde werkers die dag in dag uit problemen oplossen en ondanks tegenslagen blijven bouwen.
Deze discrepantie roept fundamentele vragen op:
- Wie voedt deze politiek met informatie en sentimenten?
- Waarom lijkt intellectueel overstijgen van een probleem – het vermogen om breder te kijken en oplossingen te vinden – vaak afwezig in beleidskringen?
- Hoe kunnen we een systeem creëren waarin daadkracht, intelligentie en veerkracht centraal staan?
Wat leiderschap zou moeten zijn
Echt leiderschap vereist meer dan enkel het adresseren van geijkte thema’s en het tonen van empathie in de media. Het gaat om het vermogen om:
- Problemen intellectueel te overstijgen: niet blijven hangen in symptomen, maar fundamenteel aanpakken van oorzaken.
- Tegen een stootje kunnen: weerstand incasseren en er sterker uitkomen.
- Out-of-the-box denken: creativiteit en innovatie inzetten om complexe uitdagingen op te lossen.
Dit zijn vaardigheden die we terugzien in het bedrijfsleven, de topsport en de topmuziek. In deze domeinen wordt succes bepaald door fysieke, intellectuele, motivationele en emotionele kracht die naadloos op elkaar aansluiten. De politiek zou deze hoge standaarden ook moeten omarmen.
Mix van culturen: expertise uit de samenleving integreren in de politiek
Een krachtiger politiek systeem vraagt om een bredere vertegenwoordiging van talent en expertise. Naast het toetsen van politici op intellectuele, motivationele en emotionele kwaliteiten, is het cruciaal om succesvolle mensen uit verschillende sectoren van de samenleving actief te betrekken bij de aansturing van het land.
Denk hierbij aan:
- Medici: die weten hoe ze complexe systemen in de zorg efficiënt kunnen maken.
- Topsporters: die begrijpen wat nodig is om doelen te bereiken, weerstand te overwinnen en teams te leiden.
- Topmusici: die discipline en creativiteit combineren om uitzonderlijke prestaties te leveren.
- Zeer succesvolle ondernemers: die gewend zijn problemen op te lossen, risico’s te nemen en vooruitgang te boeken.
Door deze culturen te mixen met de huidige politieke cultuur ontstaat een robuustere, veelzijdigere politiek. Een systeem dat niet alleen reageert op problemen, maar ook proactief is in het vinden van oplossingen.
Het vermogen om soms simpelweg te zeggen: “Stop eens met zeuren en pak het probleem aan” kan een cultuurverandering teweegbrengen die ons vooruit helpt. Deze mentaliteit, vaak aanwezig in de genoemde sectoren, kan inspireren tot directere, effectievere besluitvorming in de politiek.
Een pleidooi voor objectieve selectiecriteria in de politiek
In het bedrijfsleven zijn uitgebreide testseries gebruikelijk om de juiste persoon op de juiste plaats te krijgen. Dit soort tests beoordeelt intellectuele, motivationele en emotionele vaardigheden, zodat kandidaten niet alleen op basis van een indrukwekkend CV worden aangenomen, maar ook op objectieve kwaliteiten die aantonen dat ze geschikt zijn voor een specifieke functie.
Het is hoog tijd dat een vergelijkbare aanpak ook in de politiek wordt toegepast. Politici zouden uitgebreid getest moeten worden op kernwaarden zoals:
- Intellectuele vaardigheden: Kunnen zij complexe problemen analyseren en overstijgen?
- Motivatie: Hebben zij de drive om zich in te zetten voor het algemeen belang?
- Emotionele weerbaarheid: Kunnen zij omgaan met druk, kritiek en tegenslagen?
Door deze testen in te voeren, kunnen we voorkomen dat mensen met prachtige CV’s, maar zonder de vereiste kwaliteiten, cruciale functies vervullen. Tegelijkertijd kunnen we mensen die wellicht niet geschikt zijn voor politieke posities, begeleiden naar andere functies waarin ze wél kunnen excelleren.
De weg vooruit: een hogere standaard voor politiek leiderschap
Een krachtigere politiek vraagt om leiders die:
- Daadkracht tonen: minder bureaucratie, meer actie.
- Een heldere visie hebben: beleid dat verder kijkt dan de volgende verkiezingen.
- Veerkrachtig zijn: niet opgeven bij weerstand of kritiek.
- Intelligentie combineren met creativiteit: problemen grondig analyseren en innovatieve oplossingen aandragen.
- De samenleving verbinden: talent uit verschillende sectoren betrekken bij de aansturing van het land.
De huidige politiek is te week en gefragmenteerd om de uitdagingen van deze tijd aan te pakken. Het integreren van expertise uit de samenleving en het hanteren van objectieve selectiecriteria zijn noodzakelijke stappen om het systeem weerbaar en effectief te maken.
Laten we werken aan een politiek systeem dat functioneert als de motor van vooruitgang: krachtig, flexibel en vastberaden om problemen op te lossen. Alleen zo kan Nederland blijven bloeien en het welzijn van zijn burgers bevorderen.
Met vriendelijke groet,
Dr. Erik Matser, klinisch neuropsycholoog