De wereld vraagt extreem veel van ons – als we ons daarvoor openstellen – op sportscholen koptelefoons, telefoongebruik tussen de setjes, we zijn compleet afhankelijk geworden door de apparaatjes die ontwikkeld zijn in de huidige digitale revolutie. Waar we werkelijk geen idee van hebben is de ‘know how’ die achter de apparatuur zit en die tot doel heeft ons daar – op zeer grote schaal – afhankelijk van te maken.
Om e.e.a. inzichtelijk te maken zijn voorbeelden uit de sixties wenselijk om een beter begrip te krijgen waar we bloot aan staan. De tabaksindustrie heeft door medewerking van top neurowetenschappers een sigaret zo samengesteld dat deze super verslavend is en ‘handig’ in het gebruik. Zo zijn er maar liefs 36 stoffen aan een sigaret toegevoegd die een verslavende werking hebben op je hersenen. Ook is er wetenschap toegepast dat een sigaret ‘fijn’ aanvoelt aan de keel en je niet je longen uit je lijf hoest wanneer je voor het eerst rookt. Nog een weetje, er zit zelfs suiker in sigaretten. De tabaksindustrie was voor mij een zoektocht naar het kwaad in de mensheid die veel mensen geeneens in de gaten hadden. Hoe verder ik zocht, hoe gekker de situatie werd.
Nu een tweede voorbeeld. Ik train dagelijks in de sportschool en zie mensen tijdens de oefeningen constant op hun telefoon kijken. Niet tussen de oefeningen maar tussen de reps zelf. Je duwt tien keer een stang weg – je kijkt op je telefoon – je duwt tien keer een stang weg – je kijkt op je telefoon – ‘this to be continued’ voor de gehele training. Na het douchen direct op de telefoon kijken en tijdens het naar de fiets lopen constant op je telefoon kijken. Ook tijdens maaltijden in restaurants zien we stelletjes op de telefoon kijken (tegenover elkaar zittend met een bord eten voor zich) en kinderen worden dan achter schermpjes gezet om ‘rustig’ te blijven. Ik praat niet eens meer over treinreizen – oren en ogen afgeplakt – en almaar non-stop de algoritmes via de telefoon consumeren.
Bovenstaande is abnormaal gedrag en valt onder verslaving. Ik zou verder willen uitwijden over smartphone verslaving. Lees onderstaande eens goed door en vul het eens in voor jezelf: Hier zijn enkele veelvoorkomende signalen en als je deze bij jezelf opmerkt heb je kenmerken van een specifieke verslaving: gebruik jij je telefoon, zelfs in situaties waarin het ongepast is, zoals tijdens vergaderingen, maaltijden of tijdens het autorijden – Heb je moeite om de telefoon neer te leggen, zelfs als je weet dat je het zou moeten doen. Er is een gevoel van ongemak of angst bij het loslaten van de telefoon – controleer je regelmatig meldingen, berichten of updates op de telefoon, zelfs als er geen nieuwe informatie is – verminderd het telefoongebruik persoonlijk contact met vrienden, familie en collega’s ten gunste van online interacties via sociale media of berichtendiensten – gebruik je de telefoon vaak vlak voor het slapengaan, waardoor je kwalitatief slechter slaapt – ervaar je angst, irritatie of ongemak wanneer de telefoon niet beschikbaar is of wanneer de batterij leeg is – ervaar jij een verminderde interesse in andere hobby’s of activiteiten die voorheen als plezierig werden beschouwd, ten gunste van online bezigheden – en last but not least ervaar jij een voortdurend gevoel van angst iets te missen, wat resulteert in voortdurend controleren van updates op sociale media. Ontzettend veel mensen tonen bovenstaand gedrag en zijn in de ban gekomen van een diepe smartphone verslaving.
Hoe worden we nu massaal afhankelijk en verslaafd gemaakt aan zaken waar bedrijven miljarden in verdienen en extreme omzetten in draaien. Een hele industrie aan (neuro) wetenschappers is werkzaam om uit te zoeken hoe hersenen reageren op bepaalde prikkels en onder welke condities dopamine wordt aangemaakt – de neurotransmitter die belangrijk is om gevoelens rond verslaving te veroorzaken.
Allereerst is er enorm veel onderzoek gaande naar de invloed van zogenaamde algoritmes op de hersenwerking. Een algoritme is een reeks stapsgewijze instructies of regels die worden gevolgd om een specifieke taak uit te voeren of een bepaald probleem op te lossen. Het is als het ware een procedure of methodologie voor het uitvoeren van een bepaalde taak of het oplossen van een bepaald probleem. Algoritmen worden in verschillende contexten gebruikt, niet alleen in informatica en wiskunde, maar ook in andere vakgebieden zoals natuurkunde, biologie, economie en meer. In de informatica worden algoritmen vaak gebruikt om problemen op te lossen en taken uit te voeren in softwareontwikkeling. Het ontwerpen en analyseren van algoritmen vormt een kernaspect van de computerwetenschappen. Algoritmes worden in de smartphone business echter gebruikt om inhoud aan te passen aan de voorkeuren en interesses van een individu. Ze analyseren gebruikersgegevens, zoals zoekgeschiedenis, klikgedrag en interacties, om inhoud te presenteren die waarschijnlijk de aandacht van de gebruiker trekt. Dit kan de gebruiker aanmoedigen om langer op het platform te blijven. Eveneens zitten in de algoritmes beloningssystemen zoals likes, reacties en meldingen, die op willekeurige tijdstippen worden geleverd. Dit creëert een gevoel van anticipatie en beloning. Deze vergelijkbaar met het beloningssysteem in de hersenen, wat het verlangen naar meer aanzienlijk kan versterken. In die beloningsstructuren is er ook nagedacht hoe we eindeloos door kunnen blijven scrollen. Dit eindeloze scrollen kan het moeilijk maken voor mensen om te stoppen met het gebruik van de app, omdat er altijd nieuwe content beschikbaar is. Ook zit er in de ontwikkeling van de software een modus die constant relevante en opwindende activiteiten van vrienden blijven benadrukken. Dit kan gebruikers aanmoedigen om constant op de hoogte te blijven en de angst te vermijden iets belangrijks te missen. Laatstgenoemde noemen Fear of Missing Out (FOMO).
Wanneer we de ideeën achter het telefoongebruik bekijken en de industrie die daarin werkzaam is analyseren, komen we maar tot 1 conclusie: het is niet OK. We worden massaal aan het handje genomen en onze hersenen worden op een bepaalde manier beïnvloedt wat niet gezond is voor de mensheid. Verslavingsgerichte praktijken horen niet thuis in een gezond systeem van miljarden mensen met de nadruk op jongeren.